Thursday 27 September 2018

Manipuri Multimedia admin

NUNGSHIHIDAK AMASUNG MASIGI KANABA


Nungsihidak asi manam nungshiba amadi hakchangda kanaba kaya piba pambi makhal amani haibasi eikhoi pumnamakna khangi. Nungsihidak mana asi eikhoina salad sembasa, cha da, heimahi na chingba sembada mahaki refreshing oiba mahao asigi damkta hapnei.


Nungsihidak pambi asi miyoibana chahi lising kayagi mamangdagi sijinnarkpagi khudam changdam kaya ama fangi. Egyptian gi pyramid singda nungshihidak pu sor manam nungshinaba amadi atopa ana layeng kayada sijinnarambagi khudam changdam kaya leiri. Ngasi faoba nungshihidak asi toothpaste, chewing gum, mouth freshner amadi atei ake amougi potlam kayamarom da sijinnari.


Nungsihidak asi chahi chuppa houba ngamba amadi yumgi mafm ama hektada erai laina houba ngmba pambi makhal amani. Nungshidak na kok chikpa, chaba tumdaba amadi hakchangi immune system kangkhthanba da mateng pangi. Pambi asida yaoriba minerals amadi vitamins sing asina mit, unsa, amadi saru bu ningthina thamba ngammi. Cancer-fighting antioxidants kaya amasu ekhoina pambi ashidagi fangba ngammi.



Nungshi hidak na piba kanaba maram khara:

1. Chaba tumhanba ( digestion)

   Nungshidak manada yaoba methol hairiba compound asina digestive enzyme sing puthokpada yamna mateng pangi. Maram asina chaba tumdaba, acid reflux amadi oning saningba pokpa kayamarom asi fahnba ngmmi. Pambi asina colon muscles singbu leitahnduna puk nungaitaba (irritable bowel movements) busu fahnba ngmmi. 

2. Brain fagathanba

  Ohio da 2008 ta researchers singna  pangthokhiba studies singda nungshihidak makhal peppermint na brain da piba kanaba gi maram da  makhoi gi result sing adu International Journals of Neuroscience ta fongkhi. Study aduda volunteer 144 da manam nungshiba herbal oil makhal kayamarum piduna manam sing aduna makhoi gi brain da thokpa effect sing adu kupna neinakhi.
Neinakhiba aduda nungsihidak ki manmna miyoibagi brain gi memory retention amadi cognitive function sing asuki matik ningthina hengthnba ngmba thengnakhi. Pambi asi chaba matamda mental stamina hengtli haiba asi khngba ngmkhi. Maram asina nungshihidak chabana miyoibagi brain bu ningthina fagthnba ngmmi.

3. Lok laihou fahnba

    Pambi asida yaoriba vitamin C asi mapangal yamna leiba antioxidant amani. Masina bacteria singbu manghanba ngammi amasung cell bu free radical damage tagi hanthahalli. Pambi asina immune system bu kankhthalli amasung hakchangda white blood cells ki masing hengthalli. Maram asina bacteria sing asibu laina maithiba piba ngamhalli. Nungshihidaki cha, salad amasung soup na chingbada nungsihidak sijinnabana hakchangbu bacteria, virus amasung germs makhal kayadagi ngakthokpa ngamhalli.

4. Mit ki mapangal kalhalli

 Pambi asida yaoriba vitamin A asina mit pu mapangal ningthina fajana thamba ngamhlli. Vitamin A na night blindness amadi amambada uba nungaitaba kayamarom asi fahnba ngammi. Nungshi hidak chang naina chabana mit pu sengna amadi pangal kanna thamba ngammi.

5. Saru amasung  ya kalhnba


   Nungshihidak asida calcium gi chang yamna wangna yaori. Maram asina hakchangi saru sayangi oiba mapangal kankhthanbada nungshi hidak chabana yamna chaona mateng piba ngammi.
Pambi asida magnesium su yaobana maram oiraga masina saruda calcium chupsanhanbada mateng chaona pangi. Maram asina saru sonba amadi ya kaiganba kaya asi fahnba ngammi. Pambi asigi antibacterial properties sing asina yagi oiba problem sing haibadi yagi fibam sokchallkpa (tooth decay)asinachingba kayadagi knba ngammi amadi chin yabu sengna ningthina thamba ngmmi.

6. Cancer amasung radiation dagi ngakthokpa.

University of Salford ki researchers sing na Chinese medicinal practice ki matou tamduna cancer cell singda nungshihidakna piba effect sing study toukhi. Study aduda nungshidakna cancer cells amadi tumor da oxygen chngba thingba amasung hakchang fariba cell singdana oxygen chnghanbagi thabk touba thengnakhi. Maram asina pambi asi cancer cell sing sandoktanaba thingbada sijinnaba natural gi oiba maru oiba layeng ama oiba yai haiba khangkhi.
Cancer Journal da fongkhiba makha taba study da chemotherapy gi radiation na hakchangda sokhanba asi nungshihidak na ngakthokpa ngmmi haiba thengnakhi. Pambi asida chang wangna yaoriba antioxidant amasung alkalinity na cell sing fagthanduna radiation na thokhnba amang ata dagi knba ngammi.

7. Depression fahanba


 Nungshi hidak ki manam amasung mahaona brain da happy hormone oiriba serotonin gi level hengthanduna depression fahnbada mteng pangba ngammi. Pambi asi endorphin puthokhnanaba amasung relaxation fanghnnaba aromatherapy oinasu sijinnei. Manam nambadagidi chabana amuka henna madugi kanaba adu pi. Chang wangna yaoriba iron, magnesium amasung potassium na fluid level bu balance touhalli, hakchangda oxygen flow hengthalli amasung stressed muscle gi tension hanthahnduna nena tana leibada chaona mateng pangba ngammi.

8. Hakchangi arumba hanthahanba

  Nungshihidak henna chaba na dietary fiber intake hengtpana maram oiraga hakchangi metabolism hengthalli amasung hakchangbu detoxify twhalli amdi waste sing louthok i. Masigi mathakta pambi asida marang kaina yaoba potassium amasung magnisium na hakchngi build-up fluid singbu louthok i.
Pambi asida yaoriba menthol acna chaba tumhnnaba digestive enzymes ningthijan thokhalli amsung chaba tumhnduna hakchangi fibmbu chengna amadi ningthina leihanbada mateng pangi.

9. Skin bu ningthina thamba.


 Nungshidak tagi sungba thao asi yamna faba antiseptic amasung antipruritic oibada nttba nungshihidaki mahi asi skin bu sengdokpada yamna kanaba mahi ama oi. Mahi asina skin da ta-eng ta-eng ba faohnbata nattana infection masung hakachabasu (itchiness) fahanba ngammi. Nungshi hidak mahi asi acne amasung pimple fahanbada yamna kanaba fangba mahi amakhaksu oi.
Mahi asigi anti-pruritic property na tin kang na chikpagi apomba hakkachaba fahanbada chaona mateng pangi. Mahi asi gi cooling sensation na irritation fahlli amasung masina hakachaduna hakchangda khotpabu lephlli. Amasung pambi asida yaoriba anti inflammatory property asina pomkhatpa adubu hanthahalli. Pambi asigi thao asi tin kangda heinadaba pokhalli amasung tin kang sing tanthokpada sijinnaba yai.
Mathaki marm sing asina skin taru tananna mayi amadi fugri tahndana ningthina thambada mateng pangi.


Manipuri Multimedia admin

About Manipuri Multimedia admin -

The author is an engineering graduate and he is a blogger and app developer

Subscribe to this Blog via Email :